Bil fasax ah ayaan ku maqnaa 264 Bilood

Aniga oo Jaamacad ka qalin jebiyay.  Aniga oo safarro aqoon kororsi u tegey France iyo Zimbabwe.  Aniga oo haysta dhowr shaqo oo wanaagsan oo aan ku faraxsan ahay.  Dhul iibsaday oo markaa guri dhisanaya.  Guursaday.  Gaari wanaagsanna wata. Aniga oo weliba ka sii dhallinyar inta aan maanta ahay.

Isu geyn aniga oo nolosheyda ku faraxsan wax aan tebayaana jirin, ayaan 26 sano ka hor maanta oo kale ka dhaqaaqay wixii aan haystay oo dhan, oo aan ka dhoofay dalkeyga hooyo, Soomaaliya.

Amni darro darteed.

Maalintii aan dhoofayay waxaa gegida dayaaradaha la i geeyay galab dheer, inkasta oo ay dayaaradda Airbus ee Somali Airlines ay kacaysay ku dhowaad habeen-barkii.  Sababta la ii carraabiyay waxay ahayd in anuu jirin gaari socon kara marka gabbalku dhaco.  Iyada oo amar sidaa qorayaa aanuu jirin, ayay dadku cabsi awgeed isku soo rogeen bandow.

Inkasta oo uu dagaalka sokeeya uu qeybo waddanka ka mid ah ka socday sannado, habeenkii aan dhoofay laba maalmood ka dib ayuu si buuxda uga qarxay Muqdisho.

Khibrad aan ka helay shaqadeydii Laanqeyrta Cas ayaa wax i tartay.  Magaalooyinka Burco iyo Hargeysa oo aan dagaalka ka hor aqaannay ayay Laanqeyrta Cas shaqadeedu fursad ii siisay in aan tago oo ka shaqeeyo labadaba markii lagu dagaallamay iyaga oo weli ku jira xaalad colaadeed.  Xarun waxaa ii ahayd Berbera oo aan dayaarad ugu kala gooshi jirnay magaalooyinka Burco, Hargeysa iyo Borame marka laga reebo mar aan Gobolka Awdal baaddiyihiinsa inta badan gaari ku maray iyo mar aan sii socod iyo soo laabasho aan gaari ku marnay waddada isku xirta Berbera iyo Burco. 

Saddex nin ayaan ahayn.  Labada kale midkood Swiss yahay midna Belgium u dhashay ayaan wada soconnay.  Gaari ciidan oo naga dambeeyay waxay SNM-tu ku qarxisay markii aan dhaafnay Shiikh oo u gudubnay dhanka Burco.

Safarkaas annaga oo nabad qabna ayaan ku soo laabannay Berbera.  Inkasta oo weerarkaasi ka dhacay waddada.

Labadii nin ee ajnebiga ahaa ee aan wada soconnay dhowr toddobaad ka dib ayaa midkood lagu dilay aagga Hargeysa.

Xaaladda aan labadaas magaalo ku soo arkay darteed ayay naftu ii diidday in aan Xamar ku sugo dagaalka ay sansaantiisu u muuqatay qof kasta oo daqiiqado yar si miisaaman uga fekera.

In aan dalka ka dhoofo oo aan ka fogaado indhaxumada dagaalka ayuu go’aankeygu ahaa.  Bil fasax ah ayaan ka qaatay shaqadii iigu muhiimsanayd.  Bar aan tilmaansaday ma lahayn.  Runtiina maba jirin meel aan u socdo oo muraad iga yaal.

Habeenkii aan Muqdisho ka dhoofayay waxay ka mid tahay habeennadii iigu murugo badnaa nolosheyda.

Rajo waan ka qabay in Dowladda iyo Jabahaduhu ay kala adkaadaan oo midkood dalka u soo haro ama ay heshiiyaan oo markaa aan soo laabto.  Laakiin maskaxdeydu ma aqoon goorta aan soo laaban doono iyo in aan soo laaban kari doono.

Ninkii madaxa ii ahaa ayaa aad isugu dayay in uu i baajiyo. Wuxuu igu yiri waxaad tahay Laanqeyrta Cas, waxaadna dalka ka dhoofeysaa maalintii laguugu baahi badnaa!  Maxaad dareemeysaa?

Waxaan ku iri, xaaladda Muqdisho waa ay ka duwan tahay meelihii kale ee aan ilaa hadda ka shaqeynayay.  Waa magaaladeyda.  Marka uu dagaalku halkan soo gaaro dhinacyada dagaallamayaa iima arkayaan Laanqeyr Cas.  

Dhibbane cidna ma caawiyo.  Inta aan noqon lahaa dhibbane waan ka fogaanayaa xabbadda, laakiin haddii ay dowladdu adkaato ama la rido durba waan soo laaban.  Hadda ma dhex joogi kario, dariiqyada Xamar oo lagu dagaallamayo, in aan ka shaqeeyana warkeedba daa.

Maalin kale wuxuu igu yiri, ma og tahay in aan ogahay in aanad soo labaneyn? Waxaan ku iri ma ogid mana ogaan kartid.  Sababta oo aah aniga ayaaban ogeyn in aan soo laabanayo iyo in kale.

Inkasta oo ay murugo badan oo dalka ku saabsani ay i soo martay, haddana Ilaaheey mahaddii noloshii aan soo maray 26-kaa sano waxay ii ahayd horumar shakhsi ah.  Waxaa ii kordhay aqoon waxbarasho, xirfad shaqo iyo xog ogaalnimo isbeddellada dalka ka dhacayay oo in badan aan goob joog u ahaa ama aan Soomaalida iyo caalamkaba uga warramayay.  Ka sokow laanta Soomaaliga, waxaan si joogta ah uga bixin jiray Raadiyayaasha iyo TV-yada BBC warbixinno iyo falanqeyn dhacdooyina Soomaaliya.

Waxaan  fursad u helay in aan hadba kuwa isbeddelka markaa sameynaya ku wareysto telefoon.  Marmar aan fool-ka-fool ula sheekeysto dalka gudihiisa ama ayaga oo yara dabacsan awoodna aan haysan dalka dibaddiisa iyo weliba ka dib marka ay xilka ka dhacaan.  Aakhirkii waxaan isku deyay in aan isbeddellada dhacaya aan dejinta naqshaddooda kaalin horseed ah ku yeesho.

Intii aan dalka ka maqnaa waxaan ku noolaaday dhowr dal oo Yurub ah.  Waxaan  socdaal ku tegey dalal kale oo badan oo qaarado kale ku yaalla.  Waxaa ii suurta gashay in aanan is-dhiibin oo aanan marnaba qaadan waraaqo Qaxootinnimo.

Dalal badan oo caalamka oo aan shaqo, waxbarasho ama dalxiis aan u tagay intooda badan waan awoodaa in aan aado magaalada aan doono marka aan doono aniga oo keligeey ah.  Dalalkaas qaarkood dadkooda inta badan uma muuq iyo midab eki.  Isku diin ma wada ihin.  Isku luqadna kuma fekerno.  Weligeey wax ma tarin.  Xaq aan ku leeyahay oo gaar ahina ma jiro.  Aabbahay iyo walaalaheey uma soo dagaallamin difaaca dalalkaas sida ay ugu dagaallameen dalkeyga.

Waxyaabaha aan xusuusto waxaa ka mid ah mar aan tegey Spain oo aan goostay in aan gaari ku tago Jaxiiradda Gibraltar ama Jabal Taariq oo ah Jaziirad Ingiriisku xukumo oo ku ag taalla Spain kana fogeyn Morocco.  Waa Jaziirad ku caan ah buur weyn oo hal dhagax ah.  Midda ugu tilmaan dhow laakiin aad uga yar waa Buur Hakaba.

Waxaan ku socday khariidad ku daabacan xaashi oo aan internetka kala soo degey.  Mar aan istaagay meel aan shidaal ka iibsanayay ayaan qof Spanish ah oo tukaanka iibineysay aan weydiiyay tilmaan si aan u hubsado.  Qofku kuma hadlo af aan Spanish ahayn.  Waxay igu kalliftay in aan jacbur ku wada hadalno isugu jira Spanish iyo afafka ay isku bahda yihiin ee Talyaani iyo Faransiis.  Ugu dambeyn waan fahmay tilmaanta uu qofku i siiyay.

Ima weydiin qofka aan ahay iyo meesha aan ka imid.  Ima weydiin in aan sidiisoo kale ahay Katoolig, oo ah diinta ugu badan ee dalka Spain.  Ima weydiin haddii aanan diintiisa haysan midda aan rumeysan ahay.  Imana weydiin waxa iga yaal Gibraltar.  Iguma mashquulin ee noloshiisa ayuu ku mashquulay. 

Soomaaliya, dalkeyga hooyo waxaan dib ugu soo laabtay in aan dego muddo hadda 4 sano laga joogo.  Waa 264 bilood ka dib markii ay iga dhammaatay bishii fasaxa ahayd ee aan shaqadeyda ka qaatay.

Maanta oo la marayo 2016 weli suurta gal iima aha in aniga oo xor ah aan dalkeyga dego meesha aan doono, marka aan doono.  Degaan waa meeshiisa ee xataa magaalada aan ku dhashay kuna barbaaray sida aan doono uguma socdo.

Cadowga aan ka baqayo ma aha shisheeye ee waa Soomaali.  Wax aan taray mooyee ma jiraan wax aan u dhimay.  Xataa imaba yaqaan hadduu doono.

Marka aan ka fekero Dowladdii Soomaaliya ee ay Soomaalidu gacnaheeda ku burburburisay waxaan soo xusuustaa hadal uu Madaxweynaha Ruushku, Vladimir Putin, yiri sannadkii 2005.  Wuxuu yiri burburkii Midowga Soofiyeeti wuxuu ahaa masiibadii ugu weynayd ee qarniga. 20^aad soo marta caalamka.

Mar dambe ayaa Telefishin Jarmal ahi wax ka weydiiyay oraahdaas.  Putin wuxuu ku jawaabay tu kale oo ka xiisa badan.  Wuxuu yiri, annagu Ruush ahaan waxaan dhahnaa haddii aadan ka qoomammeyn burburkii Midowga Soofiyeeti qalbi ma lihid. Laakiin haddii aad ka qoomammeyso burburkii Midowga Soofiyeeti maskax ma lihid.

Ma jiri karo Xildhibaan Qooto Qooto

Waxay ahayd sannadkii 2004 magaalada Nairobi markii Maxamed Cumar Xabeeb, oo ay dadku ugu yeeri jireen Maxamed-Dheere, uu bil gudaheed isaga casilay kursigii Baarlamaanka ee uu ku guuleystay. 

Wuxuu kursigiisii Baarlamaanka u hibeeyay Cali Maxamed Geeddi oo uu Madaxweyne Cabdullaahi Yusuf damacsanaa in uu u magacaabo Ra’iisal Wasaare.

Axdigii KMG-ka ahaa ee berigaas lagu dhaqmayay ayaa shuruud ka dhigayay in muwaaddinka loo magacaabayo Ra’iisal Wasaare uu ahaado Xildhibaan ka tirsan Baarlamaanka.

Si uu Cali Maxamed Geeddi u buuxiyo shuruuddaas ayay ahayd sababta uu Maxamed – Dheere ugu banneeyay kursiga.

Intii ka dambeysay marar badan ayay dhacday in Xildhibaan geeriyooday uu beddelo wiilkiisa ama walaalkiis. Waxaa kale oo dhacday Xildhibaan iskiis uga tegey Baarlamaanka oo qof uu isagu keenay uu la wareego kursigiisii.  Waxaa iyaduna dhacday in laba walaalo ahi ay wadaag ka dhigteen hal kursi oo labadoodu uu mid waliba midka kale u banneeyay ugu yaraan laba jeer tan iyo 2012.

Tallaaboyinkaas oo dhan ma ahan kuwo qurxoon, laakiin ma ahayn kuwa Dastuurka ama Xeerarka Baarlamaanka jebinaya laba sababood dartood.

Kuraasta waxaa lagu qeybsaday hayb.  Xildhibaanka banneeyay iyo midka uu ku wareejiyayna waa isku hayb.

Marka labaad, Xildhibaanka cusub wuxuu ku soo galayay Baarlamaanka nidaam u dhigma midka ay ku soo galeen Xildhibaannada kale.  2004 waxaa lagu gelayay Baarlamaanka in Hoggaamiye Kooxeedka Beesha iyo Hoggaamiye Dhaqameedka labaduba ay ansixiyaan murashaxa Xildhibaan noqonaya.

2012 waxaa meesha laga saaray Hoggaamiye Kooxeedyadii ay Maxkamaduhu ka adkaadeen oo waxaa awoodda xulidda Baarlamaanka la siiyay Hoggaanka dhaqanka oo keliya.

Doorasho

Hadda 2016 waxaan yeelannay laba Aqal oo mid kastaa uu ku yimid nidaam ka duwan labadii Baarlamaan ee ka horreeyay.

Aqalka Sare wuxuu ku yimid in ay soo wakiisheen Dowlad Goboleedyadu. Isbeddel kasta oo Xubnihiisa lagu sameynayana waxaa loo mari doonaa isla wadiiqada uu hadda ku yimid.

Aqalka Hoose ee Baarlamaanka waxaa lagu soo galay nooc doorasho ah oo Xildhibaan kastaa uu ku guuleystay aqlabiyadda cododka 51 muwaaddin oo jifadiisa ama jifadeeda ah.

Haddii ay dhacdo in kursi Aqalka Hoose uu bannaanaado ka hor 2020 – sababtu ha noqoto geeri, is casilaad, ka eryid ama gudasho waa' waajibaadka sabab caafimaad darteed, ama sababo kale oo ay ka mid noqon karto in Xildhibaan loo magacaabo ama loo doorto uuna aqbalo xil Dowladeed oo aan ahayn Wasiir Federaal ah, waxaa la fili karaa in buuxinta kursigaas loo maro nidaamka doorasho ee qofka kursiga banneeyay uu markii hore ku yimid.

Macnaheedu waxay noqoneysaa in la abaabulo doorasho ay u fariistaan 51 ruux iyada oo murashaxnimaduna ay u furan tahay muwaaddin kasta oo jifada kursiga loo qoondeeyay ka tirsan oo daneynaya in uu u tartamo kursiga.  Dabcan qoondada haweenka ayaa iyaduna tixgelin u baahan doonta.  Haddii Xildhibaanka kurisga banneeyay uu gabar yahay dabcan gabdhaha oo keliya ayaa u tartami doona.

Haddii la doonayo in doorasho laga baaqsado waxaa la qaadan karaa nidaam ah in Xildhibaanka banneeyay kursiga dib loo eego doorashii uu marka horeba kursiga ku yimid, markaasna murashaxii galay kaalinta labaad uu hadda buuxiyo kursiga iyada oo aan loo tartamin.

Waxaa lama huraan ah in arrinkaan go’aan looga gaaro si dhakhsa leh, maaddaama sababaha kor ku xusan awgood ay dhici karto in kursi ama ka badani ay bannaanaadaan wakhti aan qofna sii odorosi karin. 

Go’aanka laga gaaro arrinkan waa in la shaaciyo si ay u fahmaan dadka Baarlamaanka dibadda ka jooga ee ku fekeraya in iyaga oo aan la dooran ay marka ay u baahdaan ay qooto qooto uga mid noqon karaan Baarlamaanka. 

Sidoo kale waxaa u baahan in ay nidaamka fahmaan Xildhibaannada Baarlamaanka ee ay gacansaarka leeyihiin dadka daneynaya in ay Baarlamaanka ka soo galaan dariishadda. Xildhibaannadaasi inta aanay kursigooda iska casilin waa in ay fahmaan in aanay iyagu kursiga siin karin cidda ay doonaan ee ay tahay in Xildhibaanka iyaga beddelayaa uu isaguna ku soo baxo doorasho.

Nidaamka aan ka hadlayo ee iyada oo aan xilli doorasho la joogin haddana doorashada loo abaabulo hal kursi waa nidaamka ka jira dalal badan oo Dimuqraaddi ah.  Dalka UK waxaa doorashada noocan ah loo yaqaan By-election halka Mareykanku u yaqaan Special Election.

Sheekada Xamar ee Disembar 2016

Xamar waxaan ka dhoofay iyada oo ay is dhintay tirada siyaasiyiinta iyo inta siyaasadda kulaasha. Waxay ku maqnaayeen caasimadaha Dowlad Goboleedyada oo ay doorashadu ka socotay.

Hadda waxaan imid iyada oo buux-dhaaf ma dhihi karo laakiin aad u cammiran.

Waxaa yimid Xildhibaanno cusub oo sita shahaaddooyin Gobollada laga soo siiyay.  Dadkii soo dhisay ama la soo dagaallamay Xildhibaannada. Qaar ka mid ah dadkii ku soo bixi waayay kuraasta ay u tartamayeen. Murashixiin Madaxweyne.  Gobollada ama xataa dibadda dad uga yimid in ay Madaxweyne soo saaraan iyo weliba dad daawasho iyo yaan lagaaga sheekeyn u yimid Muqdisho oo qaarkood ay dalka dibaddiisa ka yimaadeen.

Ma ahan dad keliya waxa magaalada soo buuxiyay ee iga dambeeyay. Waxaan Caasimadda ugu imid sheekooyin aan kala go’ lahayn oo lagu hayo hoteellada, makhaayadaha iyo xafiisyada. Sheekadu waxaa kale oo ay ka socotaa xataa qaar ka mid ah guryaha ku yaalla xaafadaha magaalada qaarkood. Waa xaafadaha ay ku yaallaan guryaha ay deggan yihiin Madaxda, saraakiisha, shaqaalaha, howlwadeennada kale iyo qandaraaslayaasha dowladda intooda badan.

Waa sheeko ku saabsan doorashada 2016 oo hadda ku sigan in ay foodda la gasho 2017.

Maaddaama aan diblomaasiyad ka shaqeeyo qeyb kama ihi tartanka doorashada, kaalinna kuma lihi ololaha doorashada ee aan ku koobnayn laakiin uu xooggeedu ka socdo Muqdisho.

Sidaa darteed sheekooyinka waxaa iigu xiisa badan kuwa ku saabsan Xildhibaannada ilaa hadda soo baxay oo uu mid kastaa ku soo guuleystay ama ay ku soo guuleysatay aqlabiyadda codadka 51 qof oo ay isku jifo hoose yihiin.

Run miiran iyo mid la cayiliyay waxa ay tahay ma aqaan, laakiin Xildhibaannada soo galay intooda aan la sheekeystay ama la iiga sheekeeyay mid kastaa waa halyeey.

Wuxuu hayaa ama ay haysaa sheeko dheer oo ku saabsan sida uu ku soo baxay ama ay ku soo baxday.  Inta dabin ee mid kasta uu kursiga ku waayi karay balse uu ka soo tallaabsaday. Caqabadahaas oo ay u dhigeen ama ugu yaraan ay qeyb weyn ka qaateen dad ay isku reer yihiin ama xataa Suldaanka beesha. Mid kastaa wuxuu kuu sheegayaa inta uu dad iska reebay iyo kuwa uu ka guuleystay.

Qaarkood waxay ka sheekanayaan qof la tartamay oo u dhaqmay si aan la aqbali karin iyo sida ay caqabaddaas uga guuleysteen.

Qaar baa ka sheeganaya dhinacyo kale oo kala duwan. Xildhibaannada qaar waxay ka dhigayaan sidii in ay ahayd wax la iska og yahay in ay soo baxayaan. Waxay u dhigayaan jilibka ay ka yihiin jifadoodu in uu yahay kan ugu tiro badan jilibyada hoose ee reerka halka uu murashaxa la tartamay uu ahaa jilib ka tiro yar.

Bal Adba!

Sheekooyinka iyagana laga sheekeysto waxaa ka mid ah Xildhibaannada magaca dheeraa ee hadda kursigoodii waayay iyo sida ay arrintaasi ku dhacday.  Markii aan Muqdisho ka dhoofayay waxaa socday kaftan ah  Xildhibaan hebel wuxuu ka cabanayaa mid yar oo beeshooda ah oo lagu tag gareeyay.  Haddii lagu tag gareeyay iyo haddii uu keligii is dirayba hadda natiijadii ayaa la hayaa. Waxaa keliya oo furan waa post-mortem.

Kursi uu hore u fadhiyay Xildhibaan aad loo yaqaannay amaba Wasiir ahaa dadka ku soo baxay qaarkood si farxad leh ayay kuugu sheegayaan in ay yihiin qofkii Xildhibaan hebel ka guuleystay.

Waxaa mar walba la i baraa saddex ama afar Xildhibaan oo wada socda oo dhallinyaro u badan. Qaar kale oo aanan anigu toos ula kulmin iyagana waa la iiga sheekeeyay.

Xildhibaannada cusub waxaa ka mid ah Xildhibaan ku soo barbaaray xeryaha Qaxootiga ee Dhadhaab.  Qofkii galay ama booqday ayaa xaaladdooda ka warqaba.  Waxaa ka mid ah Xildhibaan Minnesota ka timid oo la ii sheegtay in ay tahay milkiilaha astaan naqshadda dharka ah.  Waxaa ka mid ah Xildhibaan halgan ka soo billaabay caseeye, soo maray shaqooyin kale oo badan.  Intaa ku garab waday waxbarasho iyo dadaal ilaa uu isaga oo shaqeynaya Jaamacad iyo mid labaadba ka qalinjebiyay.

Waxaase iyaguna ku jira Baarlamaanka Xildhibaanno ka tirsanaa Baarlamaankii hore, kuwo ka tirsanaa kii ka horreeyay iyo weliba qaar kii ka sii horreeyay xubin ka ahaa. Qaarkood Xubinnimadooda Baarlamaanku hakad ma gelin tan iyo sannadkii 2000.

Go’aammada ugu Muhiimsan

Xildhibaannadii hore iyo Xildhibaannada cusub waa laga yaabaa in ay wax badan wadaagaan, laakiin waxyaabo ay ku kala duwan yihiin ayaa jira. 

Xildhibaannada hore waxay leeyihiin cadow siyaasadeed oo dagaallo hore oo siyaasadeed oo badan ayay ka soo qeyb qaateen.  Sidoo kale waxay leeyihiin saaxiibbo siyaasadeed oo ay isku dhan wax u wada riixayeen. 

Qaarkood waxay ka tirsan yihiin isbahaysi siyaasadeed oo la yaqaan waxa diiwaanka ugu yaal. Xildhibaannadaasi waa kuwo la qiyaasi karo waxa ay galaan iyo waxa ay gudaan iyada oo laga tusaale qaadanayo nooca mooshinnada ay hindiseen iyo mowqifka ay ka qaateen mooshinnada kale.

Dadka aan la qiyaasi karin jihada ay u dhaqaaqi doonaan waa Xildhibaannada cusub.  Foolkooda iyo indhahooda waxaa ka muuqda iftiin, ifafaalo wanaagsan iyo rajo.

Xildhibaannada dib loo soo doortay iyo Xildhibaannada cusub marka la dhaariyo ka dib waa loo kala bixi doonaa. Fool-ka-fool ayay hal qol gudihiis ugu shaqeeyn doonaan. 

Mas’uuliyaddooda waxaa ugu soo horreyn doona in ay durba qaataan go’aammada ay gaari doonaan afarta sano ee soo socda kuwooda ugu adag uguna muhiimsan.  Xataa waxaa laga yaabaa in ay noqdaan noloshooda oo dhan go'aan ay qaataan midka ugu muhiimsan. Waa go'aan ku saabsan masiir ummadeed.

Waa go’aanka ay murashax uga dhigi doonaan Madaxweyne iyo midka ay murashax kale uga dhigi doonaan Guddoomiye Baarlamaan.

Go’aammada kale ee markiiba ku soo xiga waxaa ka mid ah laba iyaguna aad muhiim u ah.  Waa Ansixinta Ra’iisal Wasaaraha iyo Golaha Wasiirrada.

Xildhibaannada cusub ma waxbay ku soo kordhin doonaan oo sare ayay u qaadi doonaan habka uu Baarlamaanku ku shaqeeyo mise maya?  Mise Xildhibaannadii hore ee dib loo soo doortay ayaa tababbari doona oo iyaga ayay ku dayan doonaan? Jawaabtu ma cadda.

Tababbarka Caga-Baruurka

2009 ayay  ahayd markii Djibouti shir lagu qabtay lagu heshiisiiyay Dowladdii KMG-ka ahayd iyo Kooxdii matalaysay dhiancyada hubeysan ee Islaamiyiinta u badnaa ee la dagaallamayay Dowladda iyo ciidammadii Ethiopia ee taakuleynayay Dowladda.

Baarlamaanka ayaa kuraastiisa tiradooda la laba-laabbay oo lagu daray kuraas la tiro eg intii uu awal ka koobnaa si mucaaradka loo soo xareeyo.  Xildhibaannada kuraastaa lagu qoray waxaa ka mid noqday dad badan oo Islaamiyiin ah iyo qaar kale oo dhallinyaro ah oo aan hore siyaasadda uga qeyb qaadan. 

Waxaan ka mid ahaa dad ku shaahayay Nairobi mar arrintaas su’aal laga weydiiyay nin ka mid ah Hoggaamiyayaashii dagaalka ee siyaasaddii kooxaha hubeysan ku gaammuray oo markaa ka tirsanaa Baarlamaanka.

Iyada oo loo quusgoynayo ayaa lagu yiri dad badan oo nadiif ah ayaa soo galay Baaralaamnka ee maxaad faleysaan? Wuxuu yiri waan tababbareynaa.  Markaas ayaa lagu yiri isku sheekaba ma tihidin oo nimankani wadaaddo ayay u badan yihiin ee sideed u tababbareysaan? 

Wuxuu yiri, in aan la hadalno uma baahnin ee keliya wakhti ayaan u baahan nahay in aan wadashaqeyno, waxaadna arki doontaa in ay nala mid noqdaan. Libaaxu marka uu carruurtiisa ku tababbarayo sida loo ugaarsado, uma baahna in uu la hadlo, ayuu daba dhigay.

Waxay ahayd arrin feker igu dhalisay, dhacdooyinka qaar markii aan arkayna aan is weydiiyay in hadalkii Hoggaamiye Kooxeedku uu sax ahaa iyo in kale.

Xildhibaannada cusub waxaa looga fadhiyaa in ay noqdaan kuwo siyaasadda Soomaaliya sare uga qaada heerka hadda la soo gaarsiiyay, Baarlamaankana ku muda cirbad firfircooni hor leh siisa si uu u noqdo mid soo kordhiya tallaabooyin loo aayo.

Waxaan u rajeynayaa Baarlamaanka 2016 in uu muujiyo biseyl siyaasadeed oo hore u sii wada inta wanaagsan howlaha ay soo qabteen Baarlamaannada isaga ka horreeyay, kana digtoonaada oo cashar ka barta khaladdaadkii hore u dhacay.

Shaki kama qabo in ay jirto fursad ay Soomaaliya hore ugu tallaabsato.

Aragtida Castro ee Geeska Afrika 1977 (Qormo 4 Qeybood ah)

Shir ay 1977 yeesheen Hoggaamiyaha Cuba iyo Hoggaamiyaha Jarmal Bari ayay uga hadleen Soomaaliya iyo Ethiopia. Arkiifiyada Jarmalka ayaa 2005 dibadda soo dhigtay wixii lagu wada hadlay. Waxaan u tarjumay Soomaali.  Warbixinta aad halkan ka akhrin doonto waa hadalkii Fidel Castro oo keliya.

Waxaa fadhiga goob joog ka aha Jaallayaasha kala ah Hermann Axen, Werner Lambez, Paul Verner, Paul Markowski (oo ay wehliyaan Jaallayaasha kala ah Edgar Fries iyo Karlheinz Mobus oo u tarjumayay), Carlos Rafael Rodriguez, Osmany Cienfuegos, Raul Valdez Vivo, Jose Abrantes.

Aragtidan, anigu kuma darin teyda iyo tu qof kale toona. Sidoo kale ma falanqeyn, faallana kamaan bixin. Ujeeddadu waa in aan kuu soo bandhigo waxa uu Castro afkiisa ka yiri si aad u fahamto aragtida uu ka qabay xaaladaha Soomaaliya iyo Ethiopia iyo hoggaamiyayaashooda.

Waxaan is leeyahay waxaa halkaa laga fahmi karaa tallaabooyinka uu qaaday iyo sababta uu u qaaday.

Afar Qeybood ayaan u kala saaray qormada si ay kuugu fududaadaan akhriskeeda iyo fahamkeeduba.

Fadlan afarta Cinwaan ee farta waaweyn ku qoran midba mar dul istaag oo dhag-sii si uu kuugu furmo oo aad u akhrisato.

Shir Qarsoodi ah oo 1977 looga hadlay Soomaaliya

Castro iyo Siyaad Barre

Waa hordhaca hadalka Castro. Wuxuu inta badan ku saabsan yahay booqashadiisii Muqdisho ee 1977 iyo kulankiisii Siyaad Barre. Waxaad qormadan ka fahmeysaa sida uu Castro u arkayay Siad Barre.

Castro iyo Mengistu

Markii uu Muqdisho ka soo duulay ee uu ka degey Addis Ababa muxuu Castro kala kulmay Mengistu? Muxuuse u soo kaxaystay Guuto dhan oo ciidanka Cuba ah?

Siyaad Barre Vs Mengistu Haile Mariam

Cadan ayay isku arkeen Siad Barre iyo Mengistu. Waa dhexdhexaadin uu isku dayay Castro, goob joogna uu ka yahay Madaxweynaha Yementa Koofureed.

Gunaanadka Warbixinta Fidel Castro

Castro wuxuu warbixintiisa ku soo gunaanaday in Siyaad Barre uu ka didsan yahay Midowga Soofiyeeti kuna tilmaamay in Soofiyeetigu ay yihiin beenaalayaal. 

Allow u naxariiso Macallin Kayd

Allah ha u naxariisto Maxamed Jaamac Kayd wuxuu ka mid ahaa macallimiinta wax i soo baray kuwa saameynta ugu badan ku yeeshay korriimada maskaxdeyda.

Wuxu ii noqday Baraheyga Juqraafiga ee fasalka 7-aad ee Dugsiga Dhexe ee Maxamuud Xarbi. Waxay ahayd markii iigu horreysay ee fasalkeyga aan imtaxaanaadka ka galo kaalinta koowaad. 

Taas oo marar badan ii suurta gashay sannadihii ka dambeeyay ee Iskuulka iyo Jaamacaddaba. 

Wuxuuna Maxamed Jaamac ka mid yahay macallimiinta aan xusuusto ee waxbarashada igu dhiirri geliyay ee aan abaalka uga hayo.

Juqraafiga aan qaadannay oo uu Maxamed Jaamac Kayd na baray waxaa ka mid ahaa dhammaan dalalka Afrika, caasimadaha Afrika, webiyada Afrika, lama-degaannada Afrika, buuraha Afrika iyo cimilada Afrika iyo caalamka guud ahaan siiba degaannada dabaylaha maansoonku ay ka dhacaan.

Markii aan tegey Harare dalka Zimbabwe 1989 waxaan soo xusuustay Macallinkeyga Juqraafiga.

Sannadkii 2005 ayaan tegey xafiiska Maareeyaha dekedda labaad ee adduunka ugu weyn xagga tirada kontaynarrada ka dega iyo kuwa ka dhoofa waa dekedda Singapore. Waxaan arkay khariidad tilmaameysa jawiga badda oo ay dabaysha Maansoon ay ka muuqato. Waxaan soo xusuustay Macallin Kayd oo ahaa qofkii ugu horreeyay ee aan ka maqlo magaca Mansoon.

Mar kasta oo aan soo xusuusto waxaan soo xusuustaa jacaylkii aan u qabay macallinkeyga iyo casharrada Juqraafiga ah ee uu na siin jiray.

Ma ahayn Juqraafi keliya. Maxamed Jaamac Kayd, wuxuu saameyn ku lahaa kobcinta af Soomaaligeyga iyo fahamka iyo jacaylkeyga suugaanta.

Wuxuu noogu billaabay sheekooyin yaryar oo annagu aan ku qosli jirnay laakiin ahaa afarreey billowgeed.

Dugsiga Maxamuud Xarbi

Ardayda iyo Macallimiinta Iskuulka Maxamuud Xarbi qaarkood waxay ugu yeeri jireen naaneys oo waxaa la dhihi jiray Cajabo Rabbi.

Ma hubo, waxaanse u maleynayaa in ay berigaas u ahayd halhays.

Dugsiga Sare markii aan aadnay isaguna waxbarasho ayuu ku laabtay oo Jaamacad ayuu galay, Kulliyadda Lafoole ee Waxbarashada.

Waxaan xusuustaa aniga iyo ugu yaraan laba kale oo ardayda ka mid ah in aan ku booqannay Lafoole.

Sheekooyinka aan ka maqlay waxaa ka mid ahaa nin ay habeen ka luntay 10 shilin oo waayay wax uu ku casheeyo, waayayna lacag uu taksi ku raaco si uu ugu hoydo gurigiisa oo ka fogaa.

Wuxuu yiri:

Tuba tii dambaa kaaga daran maal wixii tegeye,

Wallee tobankii xalay iyo tacaddigii i gaaray.

Marka laga soo tago suugaanta yaryar ee uu nagu madaddaalin jiray, Maxamed Jaamac Kayd, wuxuu ahaa suugaan yahan qoto dheer.

Cudurka kaa gala Fardaha

Waxaan beri dambi maqlay is Suugaanta Maxamed Jaamac Kayd uu ka mid ahaa heesta aan jecelahay ee macnaheedu fog yahay ee ay qaaddo Khadra Daahir oo eraydeeda ay ka mid yihiin:

Cudurka kaa gala fardaha

Haddi laga gubo Dameer

Dawada lama gaarayoo

Anoon wali Kuu gedbixin

Geed dheer bay saaran tahay

Kayd waxaa kale oo uu ka qeyb qaadan jiray barnaamij waxbarashada ku saabsan oo ka bixi jiray Radio Muqdisho.

Waxaa uu ahaa nin la saaxiib ah dhallinyarada iyo bahda fanka. Wuxuuna xiriiriye ka ahaa barnaamijyo faneed qaarkood aan ka daawaday Youtube.

Wuxuu ahaa nin dabeecad wanaagsan oo dadka ay si sahlan isu fahmaan. Wuxuuna jeclaa in uu dadka caawiyo.

Hargeysa ayuu ku geeriyooday.

Allah ha u naxariistoo. Inteennii uu wax na baray iyo inta uu suugaan ku hoga tusaaleeyay Allah ha ka abaalmariyo.

Yaaqshiid iyo Berbera

Dugsiga Sare ee Jeneral Daa’uud annaga oo fasalka fadhinna ayaa waxaa soo galay maamulaha Iskuulka oo aan u maleynayo in uu markaa ahaa Maxamed Maxamuud Sabban, ahaana Macallinkeenna Juqraafiga.

Waxaa wehliya Guddoomiyaha Laanta Wabarashada Bari ee Gobolka Banaadir.

Waxay noo sheegeen in macallimiin-yari ay ka jirto Dugsiyada Hoose ee Laanta. Waxay noo sheegeen in wiilasha iyo gabdhaha walaalaheen ah ee Dugsiyada Hoose ku jira aan loo hayn macallimiin ku filan oo waxbara.

Waxay naga codsadeen in aan si mutaddawacnimo ah galabtii wax uga dhigno Dugsiyada Hoose ee Laanta. Markii ay dhowr jeer marba dhinac naga tuseen arrintan muhiimka ah, welibana ay noo sii macaaneeyeen ayay naga dalbeen in keennii arrintaa u diyaar ah uu gacanta taago.

Waxaan ka mid ahaa ardaydii ugu horreysay ee gacanta taagta. Ardayda kale ee gacanta taagtay waxaan xusuustaa in ay ka mid ahaayeen saaxiibbo aan isku fasal ahayn badankood sida Cabdullaahi Cabdi Geeddi, Cusmaan Dhega-Cadde, Cabdirisaaq Warsame Xaayow iyo qaar kale.

Markii aan aqbalnay ka dib waxaa naloo ballanqaaday in bil kasta nala siiyo gunno yar oo ah 100 shilin.

Aniga iyo Geeddi waxay nagu qoreen Dugsiga Yaaqshiid oo ku ag yaalla Ceel Tubba-Weyne, agagaarka Hotel Kaah, waa Degmada Yaaqshiid. Iskuulku wuxuu ku yaal xaafad ka fog meesha aan degganaa.

Annaga oo iskuulka aan ardayda ka nahay ka nimid, ayaan marka aan dharka ardayda iska beddelno, qubeysano, qadadana aan afka ka qaadno waxaan lug ku aadi jirnay Iskuulka aan Macallinka ka nahay.

Inteennii ku waalnayd Kubbadda Koleyga ee Gym-ka Iskuulka aan ku cayaari jirnay sida Geeddi iyo Xaayow waxaan noqonnay cayaar la'aan subixii aan sikuul dhiganno, galabtiina aan annagu dhigno. Cayaar iska daaye waxaaba qilqiil naga galay wakhtigii aan annagu wax akhrisan lahayn ama aan cashar u diyaarin lahayn ardaydeenna.

Khibraddeenna macallinnimo aad ayay u yarayd. Annaga lafteenna waxay noo ahayd tababbar.

Hal sannad-dugsiyeed oo kaamil ah ayaan wax ka dhigeynay dhowr dugsi oo Laanta ka tirsan.

Sannado badan ka dib ayaa nin ka mid ah dhallinyaradii aan ka wada shaqeynay BBC wuxuu ii sheegay in uu Dugsiga Yaaqshiid wax ku soo bartay.  Xilliga uu ardayga ka ahaa wuxuu ku beegnaa xilliga aan annagu ka ahayn macallimiinta.

Farxad ayay i gelisay arrintaasi.

Berbera

1989 iyo 1990 ayaa aniga oo ka shaqeeya Degmada Berbera oo aan Iskuul laga dhigan waxaan ka fekeray in aan dhallinyarada magaalada u abaabulo Iskuul. Waxaan ka shidaal qaadanayay khibradda aan ka helay sida uu u shaqeeyay nidaamkii ardayda Dugsiyada Sare ee General Daa'uud ay barayaasha ka ahaayeen Dugsiyada Hoose ee Laanta Waxbarashada Bari.

Waxaan ka fekeray in aan helo macallimiin Soomaali iyo ajnebi isugu jira oo wax u dhiga ardayda reer Berbera ee heer Dugsi Sare. 

Macallimiinta qaar waan diyaariyay. Dadka aan u bandhigay ee iga aqbalay in haddii aan jiif iyo cunto ka bixiyo ay mushaar la'aan wax uga dhigi doonaan Iskuulka waxaa ka mid ahaa, ina abtigeey Allah ha u naxariistee Maxamuud Muxumed Cabdikariin oo loo yiqiin Durunow. 

Maxamuud oo hal abuur mu'allif ah ahaa wuxuu ahaa Macallin ka soo qalin jebiyay Lafoole,. Wuxuu ahaa Macallimiinta ku tilmaaman aqoonta ay hibadu ku laran tahay ee uu u lahaa Xisaabta iyo saddexda laamood ee Sayniska ee lagu baran jiray Dugsiyada sare ee Soomaaliya.

Dad ajnebi ah waxay iga oggolaadeen in ay af Ingiriis ka dhigaan haddii Iskuulka dib loo durayo. Anigu waxaan diyaar u ahaa in aan maaddooyinka qaar qaato.

Qorshaheygu wuxuu ahaa in intaa ka dib ardayda Dugsiga Sare laga xulo Macallimiin wax u dhiga ardayda Dugsiga Dhexe iyo Dugsiga Hoose.

Sidaasna ay ardayda reer Berbera oo hadda seegseegga ah ay dhammaantood helaan waxbarasho.

Waxaa fikirkaa qeyb ahaan igu dhaliyay markii aan Berbera ku arkay nin Macallimimiintii hore ah, oo la igu yiri waa reer Sool oo aanan hadda magaciisa xusuusan. Si mutaddawacnimo ah ayuu isugu duway ardayda magaalada ee Iskuulku ka istaagay. Keligii ayuu wax ku bari jiray dhismihii Iskuulka ahaan jiray. Ninkaas waxaad moodday carruurta oo dhan in uu isagu dhalay sida uu isugu taxallujiyay.

Markii aan arkay ayaan dhowr jeer soo booqday oo marna aan cashar iyo laba siiyay, dhowr jeerna aan u dhigay filim aqoon kororsi ah aniga oo adeegsanaya Projector 18 mm ah iyo koronto-dhaliye ay labadaba leedahay Laanqeyrta Cas. Waxaa kale oo aan u qeybiyay qalmaan iyo buugaag ay wax ku qortaan. Shaqaalaha ajnebiga ah ee aan wadashaqeyneynay ayaan qaarkood geeyay oo iyaguna soo booqday lana hadlay ardayda. Waxaa laga hadlayay waxay ahaayeen Laanqeyrta Cas, samafalka, waxbarashada iyo sheekooyin shakhsi ah.

Ardaydu ma qaadan jirin dhar Iskuul. Waxa uu Macallinkaas keligaa ahi dhigayana ma ahayn wax ay Wasaaradda Waxbarashadu ansixisay ama shahaado lagu qaadan doono. Berigii dambe waxaan u maleynayaa in Bare labaad uu ku soo biiray oo ay iskaashadeen.

Aniga oo soo koobaya, sababo awooddeyda ka baxsan awgood, isku daygeygii aan damcay in aan ku soo nooleeyo Iskuulka Berbera wuxuu noqday hal bacaad lagu lisay.

Maalmahaygii Bankiga Dhiigga

Bulshada Soomaaliyeed cuqdad ayay ka qabi jirtay in ay dhiig ku deeqdo. Sheekooyinka aan maqlay waxaa ka mid ah nin xaaskiisu ay xanuunsatay, markii loo sheegay in loo baahan yahay in uu dhiig ugu deeqo ayuu cararay oo derbiga isbitaalk ka booday. Waxaa laga sheegay in uu ka baqay in carruurtiisu ay isku mar noqdaan rajo iyo agoon.

Dadka qaarba wax uun bay ka aamminsanaayeen bixinta dhiigga. Waxaas marka la isu geeyo waxay isugu soo biyo shubanayeen wax laga baqo oo ah in aad ka qaadi karto daciifnimo iyo xanuun aadan weligaa ka soo kabsan, haddiiba aadan u dhiman.

Agaasimaha Bankiga Dhiigga, Dr. Cusmaan Aden Cabdulle, oo annaga oo arday ah Jaamacadda nagula hadlay ayaa nooga warramay dhibka haysta keydka dhiigga. Wuxuu nooga warramay xaaladda bukaanka iyo dhaawaca u baahan dhiigga. Isla markasna si baaq ah oo talo weydiin iyo codsi ah ayuu noola hadlay.

Aniga oo ah Guddoomiyaha ardayda Kulliyadaha Gahayr ee Jaamacadda Ummadda Soomaaliyeed ayaan dhegeysanayay hadalka Agaasimaha, mana ogeyn in aan ka mid noqon doono shaqaalaha Bankiga dhiigga ee uu Agaasimaha u yahay.

Gocasho

Aniga iyo saaxiibbo kale oo ardayda ka mid ah waxaa macna weyn noo sameeyay eray uu yiri Agaasimuhu. Dhiiggu waa daawo aan warshad lagu sameyn karin, ayuu nagu yiri. Weedhaas dib ayaan u soo goconnay.

Arrintii ayaan ardeyda la dhex marnay. Ka dib markii ay is qoreen liis arday ah oo u diyaar ah in ay dhiig ugu deeqaan walaalo aanay garaneyn oo xanuunsan ama hadda ka dib dhaawacmi doona ama la qali doono, ayaan xafiiskiisa ugu tagnay oo soo wargelinnay Agaasimaha. Markaas waxaa Gahayr noogu yimid kalkaaliyaal caafimaad oo Bankiga ka tirsan oo qalabkoodu u dhan yahay.

Intaasi markii ay noo qabsoontay ka dib ayaan annaga oo saddex ah oo labada kale ay yihiin dhakhaatiir hadda waaweyn laakiin berigaa ahaa arday Kulliyadda Caafimaadku waxaan ku heshiinnay in aan wacyi gelin u sameyno bulshada. Waxaan goosannay in aan ka billowno dhallinyaro yaryar oo aan hadda looga baahneyn in ay dhiig bixiyaan – waa ardayda Dugsiyada Sare. Ujeeddadu waxay ahayd in ay weynaadaan iyaga oo aan dhiig ku-deeqidda cuqdad ka qabin oo markaa ay noqdaan dhiig-bixiyayaal.

Isku daygii howshaas oo aan qorsheynay in aan ka billowno Dugsiga Sare ee Banaadir nooguma hirgelin sidii aan jecleyn.

Markaa ayaan dhowr barnaamij oo wacyi gelin ah ka abaabulay Radio Muqdisho oo marna aan dhakhaatiir ku marti qaaday marna aqoonyahanno kale iyo weliba shacab caadi ah bal waxa ay ka aamminsan yihiin in ay ku deeqaan dhiig.

Aakhirkiina waxay noqotay shaqadeeda in aan bankiga Dhiigga u qaabbilsanaado dhanka Xiriirka Dadweynaha iyo wacyi gelinta.

Markii dadka ka baqaya dhiig ku deeqiddu ay iga badiyeen doodda ah in laga qaado wareer iyo madax xanuun joogta ah iyo daciifnimo, waxay noqotay in aan anigu dhiig ku deeqo.

Wax dhib ah ma dareemin markii aan dhiigga ku deeqay, inkasta oo miisaankeygu uu ahaa mid soo jiitay muran ay kalkaaliyayaasha caafimaadku iga geliyeen in aan dhiig ku deeqi karo iyo in kale.

Dhiig ku-Deeqayaal

Shakhsiyaadka aan xusuusto ee dhiigga sida joogtada ah ugu deeqi jiray waxaan soo qaadanayaa dhowr magac oo ka mid ah. Shakhsiyaadkaas qaarkood waxay dhiig ku deeqeen afartameeyo jeer.

Waa Dhakhtar Cusmaan Aden Cabdille, oo mararka qaar isaga oo aan dhammaysan saddexda bilood ee ay tahay in qofku uu sugo inta aanuu mar kale dhiig ku deeqin isku dayi jiray in uu dhiig bixiyo. Kalkaaliyayaasha caafimaadka ayaa marmar iska hor taagi jiray haddii ay ogaadaan in aan saddex bilood u dhammaan.

General Cabdinuur Yusuf oo ka tirsanaa booliiska iyo maamulka Sportiga isla markaasna ahaa Guddoomiye ku Xigeenka Ururka Bisha Cas ayaa isaguna ka mid ahaa. Si joogta ah ayuu mudda dheer u bixinayay dhiig.

Cali Ugaas Cabdulle oo ahaa Duqa Magaalada Muqdisho isaguna wuxuu joogta u bixin jiray dhiigga.

Dadka qaar waxay bixin jireen dhiigga Plasma oo ay si joogta ah ugu baahan yihiin carruurta Hemophiliac ah.  Ku deeqidda Plasma waa howl ka culus dhiig mar qura la bixiyo oo inta qofka laga qaado dhiig ka badan inta uu awoodo in uu ku deeqo ayaa la geeyaa sheybaarka oo laga soocaa Plasma. Markaas ayaa unugyada cas iyo unugyada cad ee Dhiigga iyo walaxda loo yaqaan Platelets oo ah dhiig-xinjireeyaha dib loogu shubaa qofkii ku deeqay. Inta dhiigga la kala soocayo, qofka ku deeqay waxaa suran faleebbo ku shubaysa milan ku sima inta dhiigga lagu soo celinayo.

Dhiigga nooca ugu yare ee dadka Soomaalida laga helo waa nooca loo yaqaan 0 Rh- ama loo soo gaabiyo 0 Rh -.

Haddii qof dhiiggiisu yahay 0 Rh – oo jooga Soomaaliya uu dhiig baxo ama xanuun ama qalliin dartiis uu ugu baahdo dhiig waa ay adag tahay in dhiiggaas dhakhso loo helo haddii marka hore aanuu keydka ku jirin.

Mararka qaarkoodna waxaa dhacaysa in haddii muddo aad u kooban dhiigga lagu heli waayo aanuu bukaanku badbaadin.

Prof. Shahiid

Sidaa darteed Bankiga dhiiggu wuxuu diyaariyay liiska mutaddawiciin nooca dhiiggoodu uu yahay 0 -, oo mar kasta oo dhiig noocaas ah loogu baahdo si emergency ah, diyaar u ah in ay dhiig ku deeqaan.

Liiska oo aan u maleynayo in uu ahaa tiro ka yar toban mutaddawac, waxaan ka xusuustaa Prof. Shahiid oo lagu dilay qaraxii Hotel Shamo isaga oo ka qeyb gelaya qalin jebinta arday uu dhakhtarnimo u tababbaray. Isaga iyo macallimiin kale iyo dhakhaatiirtii ay wax bareen iyo madax munaasabadda ka qeyb gashay. Waxaa dilay wiil aanay aqoon isaguna aan iyaga aqoon, kana warqabin sida ay dadkaasi muhiim ugu yihiin bulshada Soomaaliyeed.

Allah ha u naxariisto Dr. Shahiid waxaa dhiiggiisa daadiyay nin aan aqoon, aan hubana in isagu uu dhiiggiisa u shubi lahaa si uu naftiisa u badbaadiyo.

Dr. Cabdi Faarax Taano

Waxaa kale oo aan liiskaas ka xusuustaa Dr. Cabdi Faarax Taano. 

Saaxiibkeey Cabdi Faarax Taano oo aan Jaamacadda isku xilli ahayn, ahaana Guddoomiyaha Ardeyda Kulliyadda Daawada, beri dambe ayaan isaga oo dhakhtar ah aniguna aan ka tegey Bankiga dhiigga aan raadiyay, soo helay oo aan weydiistay dhiiggiisa in uu iigu deeqo. Wuxuu i weydiiyay cidda iga xanuunsan. Waxaan u sheegay qofka aan u doonayay taas oo waxoogaa kaftan ah na dhex dhigtay. Waxaan dhiig u doonayay maxbuus Ethiopian ah oo dalkeenna ku xirnaa oo waayeel ah oo xanuunsanaa.

Caymis

Beri dambe waxaa la gartay in dadka ugu badan ee dhiig u baahdaa ay yihiin dadka ku dhaawacma shilalka waddooyinka. Taas waxaa macnaheedu yahay in shil kasta uu ku lug leeyahay ugu yaraan wadaha hal gaari. Haddii ay yihiin laba ama ka badan baabuur oo isku dhacayna ay tirada wadayaashu intaas ka badan tahay.

Si dhaawaca shilalka dhiig loogu helo waxaa is afgarad sameeyay Wasaaradda Gaadiidka iyo Bankiga Dhiigga. Waxaa la gartay in qofka doonaya in uu qaato Shahaaddada Wadidda Gaadiidka in shuruudaha ku xiran in uu buuxiyo ay ka mid noqoto in uu ugu yaraan hal mar ku deeqo dhiig.

Ra’yi kala duwan ayaa laga qabay arrintaas laakiin waxay xal u noqotay in yar oo ka mid ah baahida dhiigga ee ay qabeen Isbitaallada dalku.

F. G.
Dhowr jeer ayaa la ii sheegay in la jeclaan lahaa dadku marka ay dhintaan keliya in aan laga hadal wanaaggooda ee inta ay nool yihiin la sheego. Sabab waxaa badiyaa laga dhigaa in la jeclaan lahaa in wanaaggooda lagu qaddariyo loogana mahadnaqo. Shakhsiyaadkaas wanaagga badan ee samafalka ah dadkooda ugu deeqay ee aan ku xusay qormadeydu waa ay nool yihiin marka laga reebo Dr. Shahiid.